README.md

Komut satırı arayüzüne giriş

Ha, heyecan verici, değil mi?! İlk kodunuzu birkaç dakika içinde yazacaksınız :)

Sizi yeni arkadaşınızla tanıştıralım: komut satırı!

Gelecek aşamalar size tüm "hacker"ların kullandığı siyah pencerenin nasıl kullanıldığını gösterecek. Başta biraz korkutucu görünebilir fakat bu sadece sizden komut bekleyen bir pencere.

NotLütfen bu kitap boyunca 'dizin' veya 'klasör' terimlerini birbirinin yerine kullandığımızı ve aynı anlama geldiklerini unutmayınız.

Komut satırı nedir?

Genellikle komut satırı veya komut satırı arabirimi adı verilen pencere, bilgisayarınızdaki dosyaları görmek, düzenlemek ve yönetmek için kullanılan metin tabanlı bir uygulamadır. Tıpkı Windows Gezgini veya Mac'deki Finder gibi, fakat grafik arayüzü olmadan. Komut satırının diğer adları: cmd, CLI, komut istemcisi, konsol veya *terminal (uçbirim)*dir.

Komut satırı arabirimini açın

Birkaç deneme yapmak için önce komut satırı arabirimini açmamız gerekir.

Windows

Başlat menüsü → Tüm Programlar → Donatılar → Komut Satırı.

Mac OS X

Uygulamalar → Araçlar → Terminal.

GNU/Linux

Muhtemelen Uygulamalar → Donatılar → Terminal altında olmalı, fakat sistemler arası farklılık gösterebilir. Eğer orada değilse İnternet'te arayın :)

İstemci

Şu anda yüksek ihtimalle sizden komut bekleyen siyah ya da beyaz bir ekran görüyor olmalısınız.

Eğer Mac veya GNU/Linux kullanıyorsanız, yüksek ihtimalle $ işareti göreceksiniz, tıpkı bunun gibi:

$

Windows'da ise > işareti göreceksiniz, bunun gibi:

>

Tüm komutlar bu işaret ve bir boşluktan sonra gelir fakat bunu yazmak zorunda değilsiniz. Bilgisayarınız bunu sizin için yapacaktır :)

Ufak bir not: sizin durumunuzda bu C:\Users\ola> veya Olas-MacBook-Air:~ ola$ ve benzeri bir şekilde olabilir ve bu kesinlikle doğru. Bu eğitimde bunu sade ve basit bir şekilde anlatacağız.

İlk komutunuz(Yaşasın!)

Basit bir şeyle başlayalım. Aşağıdaki komutu yazın:

$ whoami

ya da

> whoami

Ve ardından enter tuşuna basın. Sonucumuz bu:

$ whoami zeynep

Gördüğünüz gibi, bilgisayar az önce kullanıcı adınızı yazdı. Muntazam, değil mi?:)

Her komutu yazmaya çalışın, kopyala-yapıştır yapmayın. Bu şekilde daha akılda kalıcı olur!

Temeller

Tüm işletim sistemleri komut satırı için birbirinden biraz farklı komutlar kullanır, bu nedenle işletim sisteminize uygun yönergeleri izlediğinizden emin olun. Deneyelim mi?

Geçerli Dizin

Nerede olduğumuzu bilmek güzel olurdu, değil mi? Bakalım. Bu komutu yazın ve enter tuşuna basın:

$ pwd
/Users/zeynep

Windows'ta iseniz:

> cd
C:\Users\zeynep

Muhtemelen makinenizde benzeri bir yazı göreceksiniz. Komut satırını açtığınızda genellikle kullanıcınızın ev dizininde başlarsınız.

Not: 'pwd'nin anlamı "print working directory" yani "çalışma dizinini yazdır"dır.

---

Dosya ve dizinleri listele

Yani içeride ne var? Bilmek harika olurdu. Haydi bakalım:

$ ls
Uygulamalar
Masaüstü
İndirilenler
Müzik
...

Windows:

> dir  Directory of C:\Users\zeynep 
05/08/2014 07:28 PM <DIR> Uygulamalar 
05/08/2014 07:28 PM <DIR> Masaüstü 
05/08/2014 07:28 PM <DIR> İndirilenler 
05/08/2014 07:28 PM <DIR> Müzik 
...

---

Geçerli dizini değiştir

Şimdi, haydi Masaüstü dizinimize gidelim:

$ cd Masaüstü

Windows:

> cd Masaüstü

Gerçekten değişmiş mi bir bakalım:

$ pwd
C:\Users\zeynep\Masaüstü

Windows:

> cd 
C:\Users\zeynep\Masaüstü

İşte oldu!

Profesyonel ipucu: eğer cd D yazarsanız ve tab tuşuna basarsanız, komut satırı ismin kalanını otomatik tamamlar ve gitmek istediğiniz yere daha hızlı gidersiniz. Eğer "D" ile başlayan birden çok klasör var ise, seçeneklerin listesi için tab tuşuna iki kez basın.

---

Dizin oluşturun

Uygulamalı yapmak için masaüstünüzde bir dizin oluşturmaya ne dersiniz? Bu şekilde yapabilirsiniz:

$ mkdir uygulama

Windows:

> mkdir uygulama

Bu küçük komut masaüstünüzde uygulama isimli bir klasör oluşturacaktır. Orada olup olmadığını kontrol etmek için ls veya dir komutlarını kullanabilirsiniz! Deneyin :)

Profesyonel ipucu: Eğer aynı komutları tekrar tekrar yazmak istemiyorsanız, yukarı ok ve aşağı ok tuşlarına basarak yazdığınız komutlar arasında geçiş yapabilirsiniz.

---

Alıştırma!

Sizin için ufak bir alıştırma: yeni oluşturduğunuz uygulama dizininde test adında bir dizin oluşturun.cd ve mkdir komutlarını kullanın.

Çözüm:

$ cd uygulama
$ mkdir test
$ ls
test

Windows:

> cd uygulama
> mkdir test
> dir
05/08/2014 07:28 PM <DIR>      test

Tebrikler! :)

---

Temizlik

Ortalığı dağınık bırakmak istemeyiz, haydi yaptığımız her şeyi silelim.

İlk önce masaüstüne geri dönmemiz gerek:

$ cd ..

Windows:

> cd ..

cd komutu ile .. kullanmak sizi bir üst dizine götürür (Bu sizin şuanki dizininizi tutan ana dizindir).

Nerede olduğunuzu kontrol edin:

$ pwd
C:\Users\zeynep\Masaüstü

Windows:

> cd 
C:\Users\zeynep\Masaüstü

Şimdi uygulama dizinini silme vakti:

Dikkat: Dosyaları del,rmdir veya rm ile silme işlemi geri alınamaz, bu silinen dosyalar sonsuza dek yok olur anlamına gelir! Yani, bu komutları kullanırken çok dikkatli olun.

$ rm -r uygulama

Windows:

> rmdir /S uygulama
uygulama, Emin misiniz <E/H>? E

Bitti! Gerçekten silindiğinden emin olalım:

$ ls

Windows:

> dir

Çıkış

Şimdilik bu kadar! Şimdi komut satırını güvenle kapatabilirsiniz. Bunu "hacker" tarzında yapalım, tamam mı?:)

$ exit

Windows:

> exit

Harika, değil mi?:)

Özet

İşte bazı yararlı komutların özeti:

Komut (Windows)	Komut (Mac OS - GNU/Linux)	Açıklama	Örnek
exit	exit	pencereyi kapatır	exit
cd	cd	dizin değiştir	cd test
dir	ls	dizin/dosyaları listele	dir
copy	cp	dosya kopyala	copy c:\test\test.txt c:\windows\test.txt
move	mv	dosya taşı	move c:\test\test.txt c:\windows\test.txt
mkdir	mkdir	yeni bir dizin oluştur	mkdir testdizini
del	rm	bir dosya/dizin sil	del c:\test\test.txt

Bu kullanabileceğiniz komutlardan sadece birkaçı, fakat bugün bundan daha fazlasını kullanmayacaksınız.

Eğer meraklı iseniz, ss64.com adresinden tüm işletim sistemleri için tüm komutların kullanımına ulaşabilirsiniz.

Hazır mısınız?

Haydi Python'a giriş yapalım!